Eerste hulp bij brandwonden

​Als iemand brandwonden oploopt door een warmtebron (een heet strijkijzer bijvoorbeeld), vlammen, elektriciteit of een chemisch product dan kan je, door snel te handelen, vermijden dat de brandwonde groter wordt of de huid dieper beschadigt. Dit is wat je moet doen:

1. Zorg dat je zelf in veiligheid bent.
2. Neem de oorzaak van de brandwonde weg. Doof de vlammen of schakel de stroom uit. Stichting Brandwonden geeft deze tip mee: “Brandende kleding doof je beter niet met water om te vermijden dat het slachtoffer onderkoeld raakt. Leg een blusdeken of een jas in een niet-synthetische stof over de vlammen". Ga nooit slaan op de stof, want zo druk je ze in de verbrande huid.
3. Controleer of het slachtoffer bij bewustzijn is.
4. Verwijder daarna de kledij, maar trek ze zeker niet los van de huid. Ga heel voorzichtig tewerk met een schaar en als dat niet lukt laat je de kleding beter zitten tot de hulpdiensten aankomen."
5. SPOEL DE BRANDWONDE.
   

​Water is en blijft een heel effectief middel tegen brandwonden. “20 minuten spoelen met lauw (8°-25°) stromend water verzacht de pijn en voorkomt diepere brandwonden. Als een brandwonde snel (binnen 20 minuten) en lang genoeg gespoeld werd, geneest ze nadien beter en met minder littekenvorming." Chemische brandwonden spoelen gebeurt best een halfuur tot een uur aan één stuk met lauw stromend water.​

​Nadat je de brandwonde hebt gespoeld, dek je ze af met een propere, vochtige doek of met plasticfolie: vershoudfolie bijvoorbeeld heb je wellicht in huis en kan perfect dienen. De folie houdt de wond vochtig, zorgt ervoor dat er geen zuurstof aan komt (= pijnstillend) en kleeft niet. Opgelet: gebruik plasticfolie nooit op het hoofd of het gelaat. Omdat pijn een goede indicatie is voor de ernst van de brandwonde, geef je het slachtoffer in eerste instantie best geen pijnstiller.​

​Zeker als je grotere brandwonden spoelt, bestaat het risico dat het slachtoffer onderkoeld geraakt. Kinderen en oudere mensen lopen het meeste risico. “Je merkt het als iemand onderkoeld geraakt als de persoon begint te rillen, blauwe lippen krijgt en minder bewust lijkt. Breng daarom na het spoelen het slachtoffer zo snel mogelijk in een warme omgeving of wikkel hem in een droog deken. Laat hem of haar in elk geval nooit op een koude of natte ondergrond liggen.”​

​De verdere behandeling van brandwonden hangt af van de ernst van de kwetsuur: de diepte en de grootte van de brandwond, de plek op het lichaam waar ze zich bevindt en de leeftijd van het slachtoffer. De medische wereld heeft het over 1^e, 2^e en 3^e graads brandwonden. Je kan de brandwonden graad herkennen aan deze symptomen:

Brandwond 1e graads

Een 1^e graads brandwonde is de huid rood en droog, maar is de huidstructuur nog intact. Er ontstaan geen blaren. Zo'n wonde doet behoorlijk pijn, vergelijkbaar met een stevige zonnebrand.

​1^e graads brandwonden kan je thuis zelf behandelen door er meerdere keren per dag een dunne laag hydraterende zalf of crème aan te smeren tot de roodheid verdwijnt. Een geschikte zalf voor brandwonden is bijvoorbeeld Flamigel®​, maar ook Eucerine® helpt om de pijn te verlichten en de huid te herstellen. Vraag advies aan je apotheker. Eventueel kan je de brandwonde bedekken met een kompres.

Brandwonde 2e graads

Ziet de huid roze-rood met blaren en voelt hij heel pijnlijk aan, dan is er sprake van een oppervlakkige tweedegraads brandwonde. Detecteer je op de matte rode huid ook bleke of witte gebieden dan heeft het slachtoffer een diepe tweedegraads brandwond opgelopen.

Ook oppervlakkige tweedegraads brandwonden kan je eventueel zelf behandelen als ze kleiner zijn dan een muntstuk van 2 euro. Met dezelfde zalf of crème voor brandwonden die je gebruikt bij een 1^e graads brandletsel herstelt de huid en verzacht de jeuk van de brandwonde.

Is de wonde groter of verschijnen er blaren op, dan ga je toch beter even langs bij de huisarts. Hij zal je zeker de brandwonden zalf Flammazine® aanraden. Eventueel zal hij ook de blaar op de brandwond doorprikken en het vocht verwijderen. Hij verwijdert ook steeds de dode huid rond de wond want die vormt een bron van infectie.

​Opgelet: respecteer bij het verzorgen van brandwonden een heel strikte handhygiëne. Was je handen grondig met zeep, droog ze af met een propere handdoek en desinfecteer ze.

Brandwonde 3e graads

Is de brandwonde wit of zwart van kleur en voelt het slachtoffer geen pijn, dan is de situatie zeer ernstig en zal de huid zich niet spontaan herstellen. Er is dan gespecialiseerde medische hulp nodig. Bel zo snel mogelijk de hulpdiensten terwijl je eerste hulp biedt.

​Boter, tandpasta, babyzalf, tomaten of een ei: volgens de volksmond zouden deze middeltjes brandwonden sneller laten genezen. “Maar niets is minder waar! Boter op brandwonden heeft geen effect, net zo min als honing of andere huis-tuin-en-keukenmiddeltjes. Wat helpt tegen brandwonden zijn alleen gels en zalven die je bij de apotheker kan krijgen. Ga dus zeker niet zelf experimenteren."​

​De helft van de opnames voor brandwonden bij volwassenen zijn te wijten aan vuur, een derde aan hete vloeistoffen en een tiende aan chemische producten. Bij kinderen zijn hete vloeistoffen de grootste boosdoener. Om een idee te geven: een vloeistof van 48° veroorzaakt al na 5 minuten een 3^e graads brandwond, een vloeistof van 68° al na 1 seconde! De overgrote meerderheid van de ongevallen gebeurt gewoon thuis. Nochtans kan je met enkele eenvoudige ingrepen je huis veiliger maken, het risico op brand verkleinen en een CO-vergiftiging voorkomen. Hier lees je trouwens meer over wat CO is en hoe je de symptomen van een CO-vergiftiging herkent. Want voorkomen van brandwonden en CO-vergiftiging is zeker beter dan genezen!